In een kruik op een oude begraafplaats in Egypte vonden drie broers in 1945 een verzameling raadselachtige teksten uit de begintijd van het christendom, de zogenaamde 'Nag Hammadi-geschriften'. Ze vormden de inspiratie voor een cyclus van vier stukken die de Oostenrijkse componist Bernhard Lang speciaal voor Nadar Ensemble componeerde. De hoofdpersoon is een vrouwelijke goddelijke figuur die door middel van paradoxale uitspraken haar luisteraars oproept om vanuit een staat van dwaasheid terug te keren naar het 'ware' leven. Hermetika is een beklemmende eclectische cyclus langs verschillende locaties waar zowel het hemelse als het helse naast elkaar bestaan.
Engelen en demonen
Ik ben de prostituee en de eerbiedwaardige.
Ik ben de vrouw en de maagd.
Ik ben de moeder en de dochter.
Bernhard Lang plaatst de vrouw in het hart van HERMETIKA IX ‘Vox Angeli II’.’. Haar gezongen woorden zijn ontleend aan de Nag Hammadi-geschriften, een verzameling apocriefe bijbelteksten die in 1945 werden gevonden in een oude begraafplaats in de buurt van het Egyptische dorp Nag Hammadi. Opvallend in deze vroegchristelijke geschriften is de dualiteit tussen het goddelijke en het aardse - een spanning die Lang al lang boeit en waar hij in zijn muziek herhaaldelijk naar terugkeert. Onder de titel HERMETIKA, ontwikkelde hij een reeks composities waarin hij het thema verkende, te beginnen met koorwerken (Hermetika I-III) en later uitgebreid tot stukken voor zang en instrumenten (Hermetika IV-IX). De centrale rol van de menselijke stem in de serie is niet toevallig. Liturgische teksten worden vaak gezongen. In spirituele en filosofische tradities wordt de stem vaak gezien als een poort naar de ziel, en gezongen teksten versterken zowel de spirituele als de contemplatieve ervaring.
In HERMETIKA IX ‘Vox Angeli II’.’, Lang reflecteert op religie en (vrouwelijke) seksualiteit in vier delen, die zich elk ontvouwen in hun eigen ruimte en sfeer. Het openingsdeel en het tweede deel Osculetur / Nigra sum zet meteen de toon. Tussen de klanken van de fluit, viool en cello flikkert de stem in en uit, citeert fragmenten uit de Hooglied, wordt beschouwd als de meest sensuele tekst van de Bijbel. Echo's van de werken van Renaissance componist Palestrina vermengen zich schaamteloos met samples uit pornografische films. Oude bronnen weerklinken in Langs hedendaagse muzikale weefsel, dat hij vaak inkleurt en transformeert met behulp van elektronische technieken zoals sampling (opgenomen geluidsfragmenten), granulaire synthese (nieuwe geluiden die ontstaan uit het versnipperen en herschikken van samples) en loops (meerdere herhalingen van een sample). Langs muzikale stijl is een veelheid aan stijlen en genres, waarin hij elementen uit onder andere klassieke muziek, jazz en rock verwerkt. Hij laat ze moeiteloos in en uit elkaar overvloeien, contrasteren en in elkaar oplossen. De beste manier om zijn muziek te ervaren is door je over te geven aan de rauwe energie - die een kookpunt bereikt in het derde deel Le Tonnerre.
De mezzosopraan, hier Els Mondelaers, belichaamt zowel de engelen als de demonen die de tekst aansturen. Hoe uitbundig de muziek ook wordt, het contrast met de contemplatieve sfeer die Lang oproept tegen het einde van dit deel, met behulp van koorvoorbeelden - een subtiele knipoog naar de eerdere werken in de Hermetika cyclus. In de laatste beweging, Het lied van de engel, voert de mezzosopraan een zacht, introspectief duet uit met de elektrische gitaar, alsof het een luit is. Opnieuw smelten extreme tegenstellingen in geluid samen: zoete klankkleuren vermengen zich met opzettelijk vervormde klankkleuren. De spanning die Lang zo fascineert blijft onopgelost tot aan de laatste noot.
Melissa Portaels, namens DE SINGEL
Bernhard Lang: Hermetika IX - Vox Angeli II
Onderdelen: Osculetur me - Nigra Sum - Le Tonnerre - Het engelenlied
Marieke Berendsen, viool en scenografie - Nico Couck, e-gitaar, Katrien Gaelens, fluit - Yves Goemaere, percussie - Wannes Gonnissen, geluid - Robin Goossens, zakelijk leider - Jasmijn Lootens, cello - Pieter Matthynssens, artistiek leider - Elisa Medinilla, keyboard - Els Mondelaers, zang - Thomas Moore, trombone - Dries Tack, klarinet - Veerle Vervoort, productieleider
Hermetika IX werd geschreven in opdracht van Concertgebouw Brugge.
Binnenkort meer info over de opname die we voor Kairos hebben gemaakt.
Teksten kunnen hier worden gedownload:
Engelen en demonen
Ik ben de prostituee en de eerbiedwaardige.
Ik ben de vrouw en de maagd.
Ik ben de moeder en de dochter.
Bernhard Lang plaatst de vrouw in het hart van HERMETIKA IX ‘Vox Angeli II’.’. Haar gezongen woorden zijn ontleend aan de Nag Hammadi-geschriften, een verzameling apocriefe bijbelteksten die in 1945 werden gevonden in een oude begraafplaats in de buurt van het Egyptische dorp Nag Hammadi. Opvallend in deze vroegchristelijke geschriften is de dualiteit tussen het goddelijke en het aardse - een spanning die Lang al lang boeit en waar hij in zijn muziek herhaaldelijk naar terugkeert. Onder de titel HERMETIKA, ontwikkelde hij een reeks composities waarin hij het thema verkende, te beginnen met koorwerken (Hermetika I-III) en later uitgebreid tot stukken voor zang en instrumenten (Hermetika IV-IX). De centrale rol van de menselijke stem in de serie is niet toevallig. Liturgische teksten worden vaak gezongen. In spirituele en filosofische tradities wordt de stem vaak gezien als een poort naar de ziel, en gezongen teksten versterken zowel de spirituele als de contemplatieve ervaring.
In HERMETIKA IX ‘Vox Angeli II’.’, Lang reflecteert op religie en (vrouwelijke) seksualiteit in vier delen, die zich elk ontvouwen in hun eigen ruimte en sfeer. Het openingsdeel en het tweede deel Osculetur / Nigra sum zet meteen de toon. Tussen de klanken van de fluit, viool en cello flikkert de stem in en uit, citeert fragmenten uit de Hooglied, wordt beschouwd als de meest sensuele tekst van de Bijbel. Echo's van de werken van Renaissance componist Palestrina vermengen zich schaamteloos met samples uit pornografische films. Oude bronnen weerklinken in Langs hedendaagse muzikale weefsel, dat hij vaak inkleurt en transformeert met behulp van elektronische technieken zoals sampling (opgenomen geluidsfragmenten), granulaire synthese (nieuwe geluiden die ontstaan uit het versnipperen en herschikken van samples) en loops (meerdere herhalingen van een sample). Langs muzikale stijl is een veelheid aan stijlen en genres, waarin hij elementen uit onder andere klassieke muziek, jazz en rock verwerkt. Hij laat ze moeiteloos in en uit elkaar overvloeien, contrasteren en in elkaar oplossen. De beste manier om zijn muziek te ervaren is door je over te geven aan de rauwe energie - die een kookpunt bereikt in het derde deel Le Tonnerre.
De mezzosopraan, hier Els Mondelaers, belichaamt zowel de engelen als de demonen die de tekst aansturen. Hoe uitbundig de muziek ook wordt, het contrast met de contemplatieve sfeer die Lang oproept tegen het einde van dit deel, met behulp van koorvoorbeelden - een subtiele knipoog naar de eerdere werken in de Hermetika cyclus. In de laatste beweging, Het lied van de engel, voert de mezzosopraan een zacht, introspectief duet uit met de elektrische gitaar, alsof het een luit is. Opnieuw smelten extreme tegenstellingen in geluid samen: zoete klankkleuren vermengen zich met opzettelijk vervormde klankkleuren. De spanning die Lang zo fascineert blijft onopgelost tot aan de laatste noot.
Melissa Portaels, namens DE SINGEL